Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis

herkenning

Mensen met een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis vragen bevestiging en hebben moeite om tot een besluit te komen. Het zijn twijfelaars maar zij kunnen zich snel bij een beslissing neerleggen wanneer duidelijk is dat zij daar niet verantwoordelijk voor zijn. Uit zichzelf zullen zij niet gauw iets ondernemen of een voorstel doen. Het kan makkelijk gebeuren dat zo iemand saai of zielig gevonden wordt. Bijbehorend claimend gedrag kan ook irritatie wekken.

Mensen met een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis stellen zich afhankelijk en soms onderdanig op. Zij leggen de verantwoordelijkheid voor belangrijke dingen in hun leven bij anderen, hebben weinig zelfvertrouwen en kunnen soms moeilijk langere tijd alleen doorbrengen. Beslissingen nemen wordt heel moeilijk gevonden door mensen met een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis. Zij hebben veel advies en geruststelling nodig. Zij zijn op belangrijke gebieden in hun leven op anderen aangewezen en hebben moeite met te zeggen dat zij het ergens niet mee eens zijn. Zij zullen niet gauw een initiatief nemen. Relaties met anderen staan in het teken van de veiligheid die daardoor geboden wordt. Vermijden van verantwoordelijkheid, het initiatief bij anderen laten, zich ondergeschikt maken aan anderen, zijn belangrijke kenmerken van mensen met afhankelijke persoonlijkheidsstoornis. Wanneer zij de rol van leider op zich moeten nemen worden zij angstig. Voor zichzelf iets afmaken vinden zij moeilijk, het is makkelijker wanneer het voor een ander is. Zij kunnen uit afhankelijkheid een ander steunen, ook wanneer die het bij het verkeerde eind heeft.

Wanneer je leest over de afhankelijke persoonlijkheidsstoornis terwijl je zelf aan die stoornis lijdt dan is het goed mogelijk dat je het niet prettig vindt om te lezen. Het zou goed kunnen zijn dat je ook meteen twijfelt en de neiging hebt om aan iemand anders te vragen: denk je dat ik zo'n afhankelijke persoonlijkheidsstoornis heb? Vind je mij afhankelijk? Wanneer je niet toegeeft aan die neiging en het niet eerst aan een ander vraagt dan kan het gebeuren dat je je heel eenzaam en misschien zelfs wat angstig gaat voelen. Je bent toch op de wereld om elkaar te helpen? Je doet toch niemand kwaad zeker? Hoe kan er dan toch iets mis met je zijn? Het antwoord is: je doet het goed en er hoeft alleen wat te veranderen wanneer je zelf niet tevreden bent met hoe je leven is ingericht.

achtergrond

De stoornis wordt vaker bij vrouwen dan bij mannen gezien. Kinderen die een ernstige lichamelijke ziekte hebben meegemaakt (waardoor zij afhankelijk waren!) hebben waarschijnlijk meer kans om deze persoonlijkheidsstoornis later te ontwikkelen. Afhankelijke kenmerken worden ook bij vele andere persoonlijkheidsstoornissen gevonden. Mensen met een grote afhankelijkheid kunnen in het bijzonder in situaties komen waarin zij mishandeld of misbruikt worden. Het is onjuist om te zeggen dat het hun eigen schuld is, dat zij het uitlokken. Niets is minder waar. Door hun afhankelijkheid zijn zij niet in staat voor zichzelf op te komen en kunnen zij lange tijd slachtoffer zijn. Goede raad geven en iemand aanmoedigen om naar de politie te gaan en aangifte te doen, kan bij hen een averechts effect hebben. Zij worden dan nog onzekerder, voelen zich tussen twee vuren staan en raken hopeloos verward in hun besluiteloosheid.

behandeling

Wat heerlijk is het om afhankelijk te zijn wanneer je geen afhankelijke persoonlijkheidsstoornis hebt. Dan geef je je eens heerlijk aan iemand over en ben je daarna weer je zelfstandige zelf. Maar mensen die zich voortdurend afhankelijk voelen ervaren dat anders. Zij zullen zich gauw gekwetst voelen en tegelijkertijd merk je dat zij dat niet willen of durven zeggen.

Behandeling van mensen met een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis kan zeker succes hebben, wanneer zij inzicht verkrijgen in de ontstaanswijze van hun gedrag en met behulp van een respecterende ondersteunende therapeut kunnen leren meer assertief te zijn, meer voor zichzelf op te komen en meer uit zichzelf aan te kunnen. Er is wel een valkuil in de therapie: wanneer de therapeut degene wordt van wie de patiënt geheel afhankelijk wordt. Dat kan desastreuze gevolgen hebben voor de andere relaties van deze patiënt. En ook wanneer de relaties die de patiënt heeft ongezond mogen lijken en misschien zelfs wel heel ongezond zijn, dan toch kan een therapeut geen verantwoordelijkheid nemen voor de beslissingen van een patiënt. Vele vormen van therapie, inzichtgevende therapie, gedragstherapie, assertiviteitstraining, gezinstherapie en partnerrelatietherapie kunnen met succes worden toegepast. Medicijnen kunnen behulpzaam zijn bij het tegengaan van bepaalde symptomen zoals angst en somberheid. Mensen met paniekaanvallen of grote verlatingsangst kunnen met tricyclische antidepressiva zoals imipramine (Tofranil) geholpen worden. Angstwerende middelen zoals benzodiazepines kunnen soms ook (tijdelijk!) verlichting geven, evenals middelen die selectief de beschikbaarheid van serotonine verhogen. Uit deze laatste categorie wordt veelal de eerste keus gemaakt bij de ondersteuning van de psychotherapie.

 

Zet zelf de eerste stap, vraag een eConsult !