Antisociale persoonlijkheidsstoornis

herkenning

Aan de buitenkant merk je vaak niks aan mensen met een antisociale persoonlijkheidsstoornis. Uit hun voorgeschiedenis blijkt echter dat er wat scheef is gegaan en dat zij problemen hebben in het sociale functioneren. Liegen, bedriegen, weglopen van huis, diefstal, vechtpartijen, middelenmisbruik en illegale praktijken zijn vaak al op de kinderleeftijd begonnen. In het contact worden zij door mensen van het andere geslacht vaak als charmant en hoffelijk ervaren terwijl zij door dezelfde sekse juist als dwingend en manipulerend worden beleefd. Zij hebben zelf vaak opmerkelijk weinig last van angst en onzekerheid, zelfs niet in de penibele situaties waar zij (vaak door hun eigen toedoen) in verzeild raken. Vaak gaat er een dreiging van uit wanneer zij onderzoek naar lichamelijke klachten afdwingen of aankondigen zelfmoord te zullen plegen als je niet doet wat ze zeggen. Opmerkelijk is hun vaak perfecte inschatting van de situatie en hun slimme kijk op dingen. Zij kunnen anderen overtuigen om mee te doen in slimme manieren om snel veel geld te verdienen maar zijn niet te vertrouwen in het doen wat zij beloven. Zij zijn niet goed in het overzien van de consequenties van hun handelingen. Overspel, mishandeling, rijden zonder rijbewijs of rijden onder invloed zijn veel voorkomende zaken. Het lijkt of zij geen geweten hebben terwijl zij heilig verontwaardigd kunnen zijn over een onrecht dat hen of hun geliefde is aangedaan. Mensen met een antisociale persoonlijkheidsstoornis hebben vaak lichamelijke klachten, depressie en maken zich vaak schuldig aan alcoholmisbruik.

Wanneer je merkt dat iemand tegen je gelogen heeft dan knapt er wat. Je krijgt het gevoel dat je diegene niet meer helemaal kunt vertrouwen en toch denk je iedere keer dat er beterschap beloofd wordt dat het ook beter zal gaan. Zo iemand zou wel eens een antisociale persoonlijkheidstoornis kunnen hebben. Het duurt een tijd voor je er achter komt dat iemand als kind al niet wilde deugen, in aanraking kwam met de politie, verwaarloosd is en drugs gebruikte. Iemand met een antisociale persoonlijkheidsstoornis is iemand die moeite heeft zich te houden aan de sociale normen, die anderen oplicht voor zijn eigen plezier of om er beter van te worden, iemand die in vechtpartijen verzeild raakt en gauw agressief of dreigend is, iemand die zichzelf en anderen blootstelt aan gevaar en die niet in staat is een baantje te behouden of zijn verplichtingen na te komen. En wanneer je er achter komt dat deze persoon je belazerd heeft dan toont hij of zij geen spijt maar probeert de verantwoordelijkheid te ontlopen. En toch: een hart van goud !

Wanneer je meermaals met de politie in aanraking bent geweest terwijl je vindt dat je zo onschuldig bent als een lammetje dan is er iets aan de hand. Wanneer je daarbij als kind van huis weggelopen bent, brand gesticht hebt of drugs bent gaan gebruiken dan kan het zijn dat je een antisociale persoonlijkheidstoornis hebt. Je merkt dat je moeite hebt een baan te behouden en dat je conflicten hebt met bazen of met mensen die de baas over je willen spelen. Het kan zijn dat je het leven niet ziet zitten en erover denkt om er een einde aan te maken. Wanneer je geliefde niet meer met jou om wil gaan dan hoeft het voor jou niet meer. Je besluit om alles helemaal anders te gaan doen en neemt daarbij risico's waardoor je ook weer verder in de problemen kunt raken. Je probeert anderen te slim af te zijn en hebt er geen moeite mee om daarvoor de waarheid een beetje te verdraaien. Je wilt door te dreigen met geweld soms dingen gedaan zien te krijgen. Als iemand zegt dat je iets niet durft heb je de neiging om te laten zien dat je het wel durft.

achtergrond

De antisociale persoonlijkheidsstoornis wordt gekenmerkt door voortdurende antisociale of criminele gedragingen. De persoonlijkheidsstoornis verwijst naar een onvermogen om zich aan de sociale normen aan te passen die aan het leven als adolescent of volwassenen gesteld worden. Het betreft een patroon van antisociale gedragingen. 3 procent van de mannen en 1 procent van de vrouwen voldoet aan de criteria van antisociale persoonlijkheidsstoornis. De stoornis komt vaker voor in armere wijken. Vooral jongens uit grotere families hebben meer risico op het ontwikkelen van deze stoornis die meestal al voor het vijftiende levensjaar begint. In gevangenissen is het percentage antisociale persoonlijkheid wel 75 procent. Wanneer je als jongen een eerstegraads familielid hebt met antisociale persoonlijkheidsstoornis dan heb je vijf maal zoveel kans om die ook te ontwikkelen als wanneer je niet zo iemand in de familie hebt. Het niet makkelijk om op grond van een gesprek vast te stellen of iemand lijdt aan een antisociale persoonlijkheidsstoornis. Op het eerste gezicht lijkt er met deze mensen niets aan de hand. Zij gedragen zich normaal en voorkomend en pas bij grondig doorvragen blijkt dat de persoon bijvoorbeeld liegt en gespannen is, vijandig, prikkelbaar en boos onder het masker van charme en aardigheid. Deze mensen vertonen vaak lichte neurologische afwijkingen die kunnen wijzen op hersenbeschadiging op zeer jonge leeftijd. Kinderen met aandachtstekortstoornis en hyperactiviteit (ADHD) hebben een groter risico om een antisociale persoonlijkheid te ontwikkelen. Een antisociale persoonlijkheidsstoornis gaat niet over. Wel gaan meestal na het veertigste levensjaar "de scherpe kantjes" eraf.

behandeling

De problemen die je hebt met mensen met een antisociale persoonlijkheidsstoornis worden vooral duidelijk wanneer je van ze houdt. Vaak tegen beter weten in probeer je de goede kanten van iemand te benadrukken en de lastige te vergeten. Familieleden en partners hebben het daarom het moeilijkst. Duidelijkheid geven over van wat je wel en wat je niet tolereert is goed maar dan heb je dat gedaan en de volgende dag val je weer als een blok. Mensen met een antisociale persoonlijkheidsstoornis kunnen je dus goed laten voelen waar je eigen zwakke plekken zitten. "Hij is zo aardig voor dieren" zeg je dan en je probeert het maar weer een tijdje. Het kan ook zijn dat je je gemanipuleerd en bedreigd voelt. Soms is het goed om daar duidelijk over te zijn en bij de politie aangifte te doen van bedreiging. Veel mensen sluiten op een af andere manier hun ogen voor het antisociale gedrag van hun naasten. Soms komt dat doordat zij het zelf ook niet zo nauw nemen met de waarheid en de wet. Het vereist wel zelfkennis om dat onder ogen te zien!

Mensen met een antisociale persoonlijkheidsstoornis worden vooral behandeld op plaatsen waar zij zijn vastgelopen. Dat kan zijn in een gevangenis maar ook in een setting waar de persoon probeert af te kicken van drugs. Tussen "soortgenoten" blijken zij de noodzaak tot verandering wel te zien. Voordat een psychotherapeutische behandeling begint moeten er zeer duidelijke afspraken en regels worden opgesteld. De therapeut moet er van op aan kunnen dat het zelfdestructieve gedrag ingeperkt wordt. De patiënt heeft de neiging weg te blijven voor belangrijker zaken. Soms heeft dat te maken met de angst om werkelijk een eerlijk contact met een therapeut aan te gaan. Met medicijnen moet voorzichtig worden gedaan. De patiënt zal maar al te graag zeggen dat hij die nodig heeft en dat dan alles goed komt. Maar ondertussen gebruikt hij of zij drugs waardoor griezelige bijwerkingen kunnen ontstaan. Bij een voorgeschiedenis van aandachtstekort en hyperactiviteit (ADHD) kunnen psychostimulantia zoals methylfenidaat (Ritalin) van nut zijn. Deze middelen zijn echter op straat ook goed door te verkopen. Mensen met een antisociale persoonlijkheidsstoornis hebben zoals gezegd vaak kleine neurologische afwijkingen die soms ook zichtbaar zijn op een EEG. Bij hen kunnen middelen tegen epilepsie, zoals carbamazepine (Tegretol), een gunstige invloed hebben op impulsief gedrag.

Zet de eerste stap, vraag een eConsult !